ارزیابی و اولویت‏بندی موانع پروازی توسعه فرودگاه‌ها با تکنیک TOPSIS در GIS (مطالعه موردی: فرودگاه بیرجند)

امروزه رشد روز افزون جمعیت و گسترش ارتباط‌های شهری، لزوم توسعه فرودگاه‌ها به عنوان بخش مهمی از برنامه‌های حمل‏و‏نقلی، ترابری بار و جابجایی مسافر را مشخص می‌کند. روند توسعه فرودگاه‌ها به عنوان سازه‌هایی پیچیده، فرآیندی زمان‏بر بوده و عواملی مانند: شرایط اقتصادی و اجتماعی، مشخصات عملیاتی، ویژگی‌های فنی و مباحث امنیتی، بر کارایی عملکرد آن تأثیرگذارند. در این راستا ارزیابی و شناخت سطوح موانع پروازی، به عنوان یکی از مهم‏ترین فاکتورها در روند توسعه فرودگاه‌ها اهمیت بسزایی دارد، به طوری‏که گزینه‏هایی دقیق و پیشگیرانه را به منظور بهبود فرآیندها ارائه می‏کند. در این مقاله، با توجه به ضوابط و استانداردهای ملی و بین‏المللی، پارامترهای دخیل در روند توسعه فرودگاهها بررسی شده و اولویت‌ باند‌های موجود جهت تصمیم‏گیری‏های آتی ارزیابی می‏گردد. به این منظور، در فرودگاه مطالعاتی بیرجند وضعیت هر یک از باندهای موجود از لحاظ مولفه‌هایی نظیر: توپوگرافی، پوشش گیاهی، هیدرولوژی، جهت باد، نزدیکی اراضی شهری، سیستم روشنایی، شیب و طول باند بررسی شده و المانهای مکانی مرتبط، در محیط سیستم اطلاعات مکانی (GIS) آماده‌سازی می‌شوند. سپس لایه‌های خروجی در چارچوبی هدفمند تلفیق شده و توسط روش تاپسیس TOPSIS)) اولویت‌ هفت باند از باندهای موجود، در شش گام عملیاتی، تعیین می‏گردد. در نهایت، با در نظرگرفتن نتایج عددی به‌دست آمده و اطلاعات میدانی موجود، باند نمونه معین شده و جهات توسعه آتی فرودگاه مشخص می‌گردد. نتایج حاصل از مقایسه باندها در فرودگاه بیرجند مبین آنست که باند 28 با رتبه 66/0 بهترین گزینه، باند 08 با ارزش 24/0 بدترین آلترناتیو، امتداد شرقی مناسب‌ترین جهت و راستای جنوب غرب بدترین امتداد به منظور توسعه آتی فرودگاه هستند.